GIDA güvenliği yönetim sistemleri
Uluslararası belgelendirilebilen Gıda Güvenliği Yönetim Sistemleri (ISO 22000, FSSC 22000, BRC, IFS, SQF,) güvenli gıdanın tüketiciye ulaşması için oluşturulmuştur.
HACCP CODEX
Gıda maddelerinin, kaynakları ve proses teknikleri sürekli olarak değişim göstermektedir. Buna bağlı olarak gıdaların üretiminde değişik aşamalarda ortaya çıkan tehlikeler, sektörün tümünü ciddi olarak etkileyebilir. BSE enfeksiyonlu sığır eti, kümes hayvanları ve yumurtalarda salmonella zehirlenmesi, süt ürünlerindeki yüksek seviyede listeria, süt tozunda melamin bulaşması, mamada GDO, ambalajda migrasyon, Fındık ve incirde Aflatoksin gibi meydana gelen birçok gıda güvenliği olayı tüm dünyada çeşitli ülkelerde aynı anda domino etkisi yaratmıştır. HACCP, risklerin belirlenmesi ve ilgili önlemlerin alınmasi için 'Önleyici yaklaşım' ilkesine göre geliştirilmiş sistematik bir yaklaşımdır.
1959’larda ortaya çıkan gıda üretiminde tehlike analizi ve kritik kontrol noktalarının kontrolünü öngören HACCP sistemi , gıda güvenliğiyle ilgili problemleri engellemek amacıyla 1963 yılında Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) Codex Alimentarius’da HACCP prensiplerinin yayımlanması ile tüm dünyada kabul görmüştür. Gıda Güvenlik standartları (ISO 22000, BRC, IFS, SQF) ve yasal düzenlemelerin de temeline yerleşmiştir. HACCP kurumsal, hemen her ülkenin gıda ile ilgili yasa ve tüzüklerinde geçtiği için, gıda ithalatında ve ihracatında da aranılan koşullardan birisi olmaya başlamıştır. İthalatta gıdanın ithal edildiği ülke tüzüklerine uygunluğunun sağlanması ve bunun ispatı ithalatçı firmadan beklenmektedir. Avrupa Topluluğu'nun 93/43 no'lu direktifiyle topluluk içindeki tüm gıda firmalarında HACCP uygulaması zorunlu kılınmıştır. Türkiye'de ise gida maddeleri tüzüğünde ve Resmi Gazetede yayınlanan ' Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Yönetmelik' hükümleri gereğince gıda işleme yerlerinin ürettikleri ürün gruplarına göre iyi uygulamalar ve HACCP prensiplerine geçmeleri gerektiği vurgulanıyor. HACCP, Gıda Kodeksi’nde 1997’de zorunlu yasal uygulamalar arasına alınmış, 2003 yılında belgelendirilebilen TS13001 standardı olarak yayınlanmıştır. Resmi gazete no. 26.09.2008-27009 ile yayınlanan Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmelik uyarınca Tarım ve Köy İşleri Bakanlığınca resmi olarak HACCP sisteminin tetkik edileceği belirtiliyor. 24.04.2006 tarihinde yürürlükten kaldırılan TS13001 standardın yerine Global geçerliliği olan ve belgelendirme kuruluşlarınca belgelendirilen TS EN ISO 22000:2005 (Gıda güvenliği yönetim sistemleri – Gıda zincirindeki tüm kuruluşlar için şartlar ) standardı kullanılmaya başlanmıştır.
ISO 22000:2018
HACCP temelli 2005 yılında ilk defa gıda güvenliği yönetim sistemi olarak gıda ve ambalaj sektöründe yaygınlaşan standarttır. Halen birçok Firma'da uygulanmaktadir. Ön koşullar için ayrintılı gereklilikleri açıklamayıp sadece atıf içerir. Bu nedenle GFSI tarafindan onaylanmamıştır. BRC- IFS- FSSC 22000 detaylı gereklilikleri henüz uygulayamayan Firmalar için başlangıç olarak kabul edilebilir. 2018'de güncellenmiştir.
MÜŞTERİLERİN AYNI DÜZEYDE KABUL ETMESİ GEREKEN (GFSI ONAYLLI) AKREDITE KURULUŞLARCA BELGELERNDİRİLEBİLEN STANDARTLAR
- FSSC 22000 GIDA = BRC GIDA = IFS GIDA = GIDA GÜVENLIĞI
Tüm standartlarda amaç gıda güvenliği sisteminin kurulması ve ürün güvenliğinin sağlanmasıdır. Denetim ve sertifikasyon protokolleri farklı olup, bazi ülke ve büyük üreticiler için tercih nedeni olabilmektedir. Her ne kadar amaç perakendecilerin yaptığı denetim sayısını azaltmak olsa da istenen başarı elde edilememiştir.
- FSSC 22000 AMBALAJ = BRC IoP AMBALAJ = IFS PAC secure AMBALAJ ÜRETİMİ VE BASKISINDA GIDA GÜVENLİĞİ
Ambalaj gıdayı koruyan ve güvenliğinin sağlanmasında en önemli etmenlerden birisidir. Bu nedenle temizliği, kimyasal yapısı, baskısı tümüyle temas edeceği gıda için çok önemlidir. FSSC ambalaj standardı henüz hakettiği tanınırlığı elde edememiştir.
BRC IoP ambalaj standardı denetim protokolünün sıkı olması nedeniyle daha çok güven vermekte ve yaygınlaşmaktadır.